Hà thủ ô là một loại thuốc được sử dụng thường xuyên trong điều trị cho các bệnh về động mạch xơ, tiêu hóa yếu, giấc ngủ không ngon, huyết áp cao, ... Tuy nhiên, thuốc này có một số hại tố cần được xử lý chính xác trước khi sử dụng. Trong bài viết này, nhóm Vietfarm sẽ cung cấp cho quý độc giả những thông tin hữu ích về loại thuốc này, giúp mọi người sử dụng đầy đủ tác dụng tốt của thuốc.
Hà thủ ô là loại cây gì và những đặc điểm nhận dạng của nó?
Hà thủ ô là một loại thuốc được sử dụng rộng rãi trong y học Đông và Tây. Nó thuộc bộ Cẩm Chướng, gọi là Fallopia multiflora trong khoa học, và còn có tên gọi khác là Thủ ô hoặc Giao đằng.
Đặc điểm nhận dạng: Cây hà thủ ô mềm, có rễ phình lớn và tạo ra củ. Lá rộng khoảng 3 đến 5 cm, chiều dài từ 4 đến 8 cm, đầu lá nhọn với hình trái tim, còn cuống lá dài mọc so le. Hoa của cây màu trắng tinh với kích thước nhỏ, trong hoa có 8 nhụy trong đó có 3 nhụy dài hơn.
Vị trí phân bố: Ở Việt Nam, cây hà thủ ô mọc phổ biến tại các vùng Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang. Nơi trồng cây dược liệu nhiều nhất là các tỉnh Phú Yên, Lâm Đồng, Bình Định.
Sơ chế và thu hoạch: Cây hà thủ ô có thể trồng từ một đoạn thân, hạt, củ hoặc cành bánh tẻ. Sau khoảng 2 - 3 năm, cây mới có thể bắt đầu được thu hoạch. Vào mùa đông, sau khi cây lụi tàn, củ có thể được thu hoạch. Sau đó củ sẽ được rửa sạch bỏ đất cát, cắt rễ con và phân loại theo kích thước to hoặc nhỏ. Củ to sẽ được thái thành lát mỏng, còn củ nhỏ sẽ giữ nguyên. Củ có thể dùng nguyên vẹn hoặc sau khi khô để chế tạo thuốc.
Thành phần hóa học: Trong cây hà thủ ô có chứa các thành phần như tinh bột, canxi, sắt, kẽm, emodin, mangan, tanin, anthraquinon, phospholipid và một số chất vô cơ khác.
Hiện nay có 2 loại chính cây thủ ô là: thủ ô đỏ và thủ ô trắng. Phân biệt giữa 2 loại này khá đơn giản:
Thủ ô đỏ: Có thể nhận diện qua củ củ của dược liệu, củ có màu đỏ nâu và hình thù giống khoai lang. Trên bề mặt củ có nhiều vết lồi lõm. Củ rất cẩn nên khó để bẻ. Khi cắt ngang, sẽ thấy lớp vỏ màu đỏ nâu, sau đó là lớp bột màu hồng nhẹ và đắng chát, và giữa có lõi gỗ cứng.
Thủ ô trắng: Củ có màu đỏ sậm, khi cắt sẽ thấy màu trắng và nhiều nhựa cũng màu trắng. Khi nấm thử có vị đắng và chát, vị thơm dễ chịu.
Mặc dù có 2 loại thủ ô, nhưng thủ ô đỏ chứa nhiều dược tính và dưỡng chất hơn so với loại trắng, vì thế được sử dụng nhiều hơn làm vị thuốc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu thủ ô đỏ hơn.
Xem thêm công dụng và các bài thuốc từ hà thủ ô ở đây.
